Julius van Zelk was het pseudoniem van kunstenaar Sander Tuijp (1974-2020). Zijn werk bestaat grofweg uit ongeveer honderd schilderijen en honderden tekeningen. De werken an sich zijn gevuld met tegenstrijdigheden en zijn even fantasierijk als rigide, even rationeel als misleidend. Sander was een kunstenaar met uitzonderlijke kunde en techniek in de vingers die monnikenwerk niet schuwde. Twee uitersten die dit en de rijkdom van zijn werk samenvatten, zijn de architectonische tekeningen en zijn oude meesters serie met speelgoed in de hoofdrol.
Architectonisch spel met perspectief
De architectonische wonderen die hij uit de grond stampte, zijn meesterwerkjes op meerdere niveaus. Alles is nauwkeurig. De compositie, de ontelbare hoeveelheid kaarsrechte lijnen die eng dicht op elkaar liggen, het spel met perspectief en de optische illusies die onder de oppervlakte verborgen liggen. Het is ogenschijnlijk simpel, maar de conceptuele ideeën erachter tillen alles naar een hoger niveau. Hoogtepunten zijn ter illustratie een klassieke compositie en een songwriternummer die hij heeft omgezet in gebouwen.
Kleurrijke, vervreemdende fantasie
Op meerdere manieren lijken de rechte lijnen uit zijn architectonische werk een vorm van wraak op zijn speelsere vroegere kunst. De maatschappijkritische speelgoedserie is geïnspireerd door werk van de Oude Meesters waarbij de hoofdpersonen vervangen zijn door speelgoed. Voorbeelden zijn ‘de Anatomische Les’ waarbij Sander zelf wordt ontleed door speelgoedpoppen en ‘de Astronoom’ waarbij de astronoom een Playmobil-achtig poppetje is geworden. Dit vervreemdende effect werkt tevens confronterend wanneer het belangrijke wereldthema’s betreft. Zo is zijn kleurrijke ‘Smart Bits’, waarop knuffels en speelgoed neerkijken op een massagraf van ander speelgoed, niet slechts knap geschilderd. Het zet de kijker op meerdere niveaus aan tot reflectie.
Kind in een volwassen wereld
Een constante in Sanders werk is het verlangen om een kind te blijven in een volwassen wereld die dit mensen ontzegt. De diabetes die Sander vanaf zijn 13e teisterde, resulteerde op latere leeftijd in een eetstoornis waardoor zijn krachten afnamen en hij in toenemende mate in teruggetrokken eenzaamheid leefde. In eenzaamheid veilig omringd door zijn boeken met een focus op zijn creativiteit. Sander maakte er geen geheim van dat hij niet goed om kon gaan met de moderne digitale wereld. In zijn ogen verplicht deze mensen om slaafs deel te nemen in een zelf gecentreerde en door media gedreven wereld.
Waarde van As
Na Sanders overlijden zijn familie en vrienden geconfronteerd met de betekenis van zijn pseudoniem Julius van Zelk, namelijk Waarde van As. Hoe ga je om met de achtergebleven kunst van een getroebleerd genie?
Benieuwd geworden naar de kunst van Julius van Zelk?
Kom kijken naar zijn expositie tijdens Kunstkijken Volendam op 23 en 24 oktober in de PX
Voor meer informatie www.kunstkijkenvolendam.nl
