Hoe is het mogelijk dat je als betrokkene wegkijkt voor de gruwelijkheden van het
vernietigingskamp Auschwitz? De film vertelt niet een verhaal over het leven in het
kamp, maar laat je meemaken hoe het leven naast het kamp eruit ziet. Het is
daardoor een beklemmende ervaring. Waarbij je jezelf ook de vraag kunt stellen: hoe
zou ik me gedragen?
Rondom Auschwitz lag een gebied waar buitenstaanders niet welkom waren. In die
zone lagen woningen van de bewakers. Ook de villa van de kampcommandant
Rudolf Höss en zijn vrouw Hedwig. Achter de muur van hun tuin zie je de
wachttorens en rokende schoorstenen. Meer zie je in de film niet van het kamp. Wel
hoor je geluiden: het gebulder van de ovens, af en toe geweerschoten, geschreeuw,
gesprekken van achter de muur. Het geluid in de film is beklemmend.
Het gezin Höss probeert hier een klein paradijsje te bouwen, voor zichzelf. Een
prachtige tuin met zwembad, kinderen die naar hartenlust kunnen spelen,
paardrijden in de omgeving, picknicken bij een riviertje. Een idylle. Het lijkt alsof er
geen enkel besef is van de vernietigingsmachine aan de andere kant van de muur.
Een paar scenes maken duidelijk dat dat niet zo is. Hedwig krijgt een bontmantel van
haar man, van een Joods slachtoffer. Dat ze de voering losmaakt om te zien of er iets
van waarde in is verborgen, geeft wel aan dat ze weet waar die mantel vandaan
komt. Als een -Pools- dienstmeisje een fout maakt, snauwt Hedwig de ongelukkige
toe dat ook haar as door haar man kan worden verstrooid.
Een film die je niet in de koude kleren gaat zitten. Onvoorstelbaar hoe mensen
onaangedaan het kwaad, dat zich voor hun ogen afspeelt, kunnen wegdenken en
helaas ook weer wel voorstelbaar. De banaliteit van het kwaad wordt hier
onontkoombaar getoond. Enige hoop kun je putten uit de oma die na een nacht
logeren met stille trom vertrekt en de scenes -met een warmtecamera gefilmd-
waarin een meisje appels achterlaat voor de dwangarbeiders. Er zijn keuzes.
_____________________________________________________________________________________________
Filmhuis PX : woensdag 24 april 2024. Deur open: 19:30 – aanvang film: 20:00
