Deze keer (het is alweer een tijd geleden, dat ik iets te melden had) wil ik het hebben over een zeer bekend pianostuk uit de populair klassieke hoek, n.l. “De Schilderijententoonstelling” van de Russische componist Modest (Petrovitsj) Moes(s)orgski (Russisch: Моде́ст Петро́вич Му́соргский) (Karevo, 21 maart 1839 – Sint-Petersburg, 28 maart 1881).
Moessorgski begon hieraan te werken in juni 1874 en had het in een maand af! De suite voor piano heeft oorspronkelijk 10 delen, met elkaar verbonden via 5 zgn. “Promenades”. De Franse componist Maurice Ravel heeft het in 1922 aangepast voor groot symfonieorkest en dat werd uiteindelijk populairder dan de oorspronkelijke pianosuite.
Het stuk is gebaseerd op “An Exhibition of Viktor Hartmann’s Pictures”, van de Russische architect en schilder Viktor Hartmann. Vele grote, wereldberoemde orkesten hebben het stuk op het repertoire, maar ook grote pianosolisten zoals bijv. Vladimir Ashkenazy.
De lp “Two Complete Performances of Pictures At An Exhibition” heb ik aangeschaft tijdens mijn klassieke periode, in 1967! Kant A is het oorspronkelijke solostuk voor piano, uitgevoerd door Vladimir Ashkenazy en kant twee is de orkestrale uitvoering door de Los Angeles Philharmonic, o.l.v. Zubin Mehta.
Zelf heb ik een 9-jarige klassieke muziekopleiding genoten, maar heb in de loop van de tijd een grote affiniteit gekregen met gekregen met Jazz en Geïmproviseerde Muziek. Ik zeg ook altijd dat alle, echt alle componisten, wanneer ze stukken schrijven, klassiek, modern, jazz of pop, echte improvisatoren zijn. Ze bedenken en improviseren de melodieën en akkoorden op het moment dat ze deze noteren en evt. even naspelen op piano of ander instrument.
Bij dit stuk heeft Moessorgsky en later ook Ravel de muziek, die bij het bekijken van de schilderijen van Hartmann, in hun hoofd gevormd werd, meteen of na even nadenken opgeschreven. Dat stel ik mij tenminste zo voor.
In z’n geheel was de symfonische suite voor orkest voor de toetsenist van Emerson, Lake & Palmer, Keith Emerson, aanleiding het stuk zodanig te arrangeren, dat het voor zijn trio, samen met zanger/ bassist Greg Lake en drummer Carl Palmer, live uitgevoerd kon worden. Later hebben ze het ook op lp gezet en uitgebracht, natuurlijk als “Pictures At An Exhibition” van Mussorgsky en Emerson, Lake & Palmer.
Het stuk bestaat in hun versie uit 9 delen met drie zgn. “Promenades” als verbinding en twee eigen stukken: “Blues Variation” en “The End/Nutrocker”. Alle drie bandleden hebben een bepaald stuk opgepakt en gearrangeerd.
Ik vind dit een heel goed voorbeeld, hoe bekende rockgroepen, zoals ELP is, een beroemd klassiek stuk oppakken en geschikt maken en uitvoeren voor een heel ander publiek De bandleden vonden het stuk geschikt voor uitvoering voor een live publiek tijdens hun UK-tour in februari 1971. De opname voor de lp is gemaakt op 26 maart van dat jaar tijdens een show in Newcastle City Hall. Van dat optreden en het maken van de muziek werd ook een film gemaakt, welke tegelijk met de lp uitgebracht zou worden in augustus 1971.
Maar de bandleden waren niet tevreden over de kwaliteit van de filmopnames, zodat het pas november 1971 uitkwam. Emerson, Lake & Palmer waren eerst bang dat het publiek ze ging vergelijken met The Nice. Dit was ook een Engelse prog-rock band. Maar dit liep helemaal anders, want na uitkomst van het album, bereikte dit plaats 3 van de UK Albums Chart.
In de USA was de hoogste notering nummer 10 in de Billboard 200 chart. Het album is ook vermeld in het boek “1001 Albums You Must Hear Before You Die” van Robert Dimery (2005).
De piano-suite: Vladimir Ashkenazy, piano
De orkest-suite: Zubin Mehta, cond. the Los Angeles Philharmonic.
Delen:
Promenade – The Gnome – Promenade _ The Old Castle – Promenade
In The Tuileries Gardens – Bydlo – Promenade – Ballet of the Unhatched Chicks
Two Polish Jews (Goldenberg & Schmuyle) – The Market Place at Limoges –
The Catacombs – The Hut on Fowls’ Legs – The Great Gate of Kiev
Decca, Stereo SXL 6328 (1967)
Symfonische rock-uitvoering: Emerson, Lake & Palmer.
Keith Emerson:
Hammond C3 and L100 organ, pipe organ, Moog modular synthsizer Minimoog, Clavinet.
Greg Lake:
bass guitar, acoustic guitar, vocals.
Carl Palmer:
drums, percussion
Delen:
Promenade – The Gnome – Promenade – The Sage – The Old Castle – Blues Variation
Promenade – The Hut Of Baba Yaga – The Curse Of Baba Yaga – The Hut Of Baba
Yaga (repr.) – The Great Gates Of Kiev – The End/Nutrocker
Manticore (Ariola-Eurodisc-Benelux B.V.), 27699 XAT (1976)
Geraadpleegde tekst(en); plaathoezen en Wikipedia.
