Laatst had ik de discussie met een vriendin: zijn wij vrouwen, of meisjes? En onze mannelijke leeftijdsgenoten, zijn dat mannen, of jongens? We kwamen tot de conclusie dat het nogal problematisch is dat de woorden ‘man’ en ‘vrouw’ als twee helften van een geheel klinken, beiden even respectvol en volwassen, terwijl ‘meisje’ en ‘jongen’ veel verder uit elkaar liggen.
Een jongen is een man die nog niet helemaal volwassen is. Het is nog geen man, maar het is ook geen verkleinwoord meer. Een soort tussenfase, een jongvolwassene. Tussen meisje en vrouw daarentegen zit niks.
Een meisje blijft altijd een verkleinwoord. Ergens is er een overgang naar vrouw, maar waar die precies plaatsvindt, is moeilijk te bepalen. Zelf weet ik het ook niet precies. Het voelt gek wanneer ik ouders tegen hun kinderen hoor zeggen: “vraag maar even aan die mevrouw daar” wanneer ik achter de kassa sta op werk, maar bij het woord meisje voel ik ook een vreemd soort afkeer.
Misschien is het vooral de toon waarop ik meisje ben genoemd die mij in het verkeerde keelgat schiet. Vaak gaat het woord meisje gepaard met een respectloze, denigrerende of seksuele toon: de ijscoman die mij op mijn 13e mijn wisselgeld teruggaf, even zijn vingers in mijn hand kriebelde en zei: “alsjeblieft meisje”, de bouwwinkelmedewerker die met zijn armen over elkaar geslagen goedkeurend “zo, meisje” mompelde toen ik op mijn 16e een emmer verf naar mijn karretje tilde, de huisbaas die op mijn 20ste vroeg “weet jij wel hoe dat moet, meisje?” toen ik hem vroeg of ik mijn kamer mocht schilderen.
Bij het woord meisje zie ik mezelf, vijftien jaar geleden, in een roze prinsessenjurk, spelend in de achtertuin, een huisje bouwend voor mijn barbies van takjes, bladeren en gras. “Mag ik de paarse na jou, meisje?” wanneer je de naam van het kind naast je niet wist op het kinderdagverblijf, maar wel de paarse stift wilde gebruiken. De onschuld van het kind zijn. Voordat ik überhaupt dacht aan het dragen van beha’s of maandverband, voordat ik wist waar kinderen vandaan komen of hoe wijn smaakt, voordat ik begon met oppassen hoe ik me aankleedde als ik ’s avonds over straat moest, voordat ik voorzichtiger werd met mijn taalgebruik omdat ik nog niet wist dat wanneer zinnen als ‘in het verkeerde keelgat schieten’ uit mijn mond komen er altijd mannen zullen zijn die grinniken, denkend aan het beeld van alle andere dingen die in mijn keelgat geschoten kunnen worden.
Een optie zou zijn om te zoeken naar een alternatief voor ‘meisje’. Google stelt de synoniemen ‘juffie’, ‘deern’ en ‘griet’ voor – ik vind het er niet beter op worden. ‘Meid’, misschien? Dat voelt al iets gelijkwaardiger aan ‘jongen’, maar het is niet zo makkelijk achteraan een zin te plakken als ‘meisje’. Jongedame zou ook nog kunnen, maar vaak wordt dit ook al spottend gebruikt, net als jongeman.
Mijn vraag is: is het überhaupt nodig om mensen aan te spreken met woorden als ‘meisje’? Als ik terugdenk aan alle keren dat ik als jongvolwassene nog ‘meisje’ genoemd ben, voegde het in geen enkel geval iets belangrijks toe aan de zin, behalve dat het mij het gevoel gaf dat de uitspreker ervan mij niet serieus nam.
Jongvolwassen vrouwen meisje noemen bevestigt het paradoxale verschil tussen mannen en vrouwen dat Sontag in 1972 al beschreef: “Only one standard of female beauty is sanctioned: the girl. The great advantage men have is that our culture allows two standards of male beauty: the boy and the man.” Inmiddels is het 50 jaar later en we lopen nog steeds tegen hetzelfde probleem aan: het idee dat vrouwen voor altijd meisje moeten blijven. Maar ik ben geen kind meer, ik wil geen meisje meer zijn. Ik ben een jongvolwassen vrouw, en als je me wilt aanspreken kun je me bij mijn naam noemen, of anders niets.
Bronnen
Sontag, S. (1972). The Double Standard of Aging. University of Warwick. Geraadpleegd op 21 april 2022, van https://warwick.ac.uk/fac/arts/english/currentstudents/undergraduate/modules/literaturetheoryandtime/susan_sontag_the_double_standard_of_aging.pdf
